مشروح مقالــه
بحران همه گیر فعلی Covid-19 بیش از همه یک بحران سلامت جهانی است. از ۲۸ آوریل، ۳ میلیون مورد ابتلا به بیماری تائید شده و بیش از ۲۰۰۰۰۰ مرگ بر اثر این بیماری وجود داشته است. در نتیجه تلاش برای کاهش سرعت انتشار ویروس ادامه دارد. سهم مصرف انرژی که در خدمت اقدامات مهار ویروس قرار داشت از ۵ درصد در اواسط ماه مارس به ۵۰ درصد در اواسط آوریل پرش کرد.
گذشته از تأثیر منفی بر سلامتی ، بحران فعلی پیامدهای عمده ای برای اقتصادهای جهانی، مصرف انرژی و انتشار CO2 داشته است. داده‌های روزانه جمع‌آوری شده برای ۳۰ کشور تا ۱۴ آوریل نشان داده که تقاضای انرژی تحت تاثیر تعطیلی کشورها قرار گرفته است. آخرین تحلیل آژانس بین‌المللی انرژی از داده‌های روزانه تا اواسط آوریل، نشان می‌دهد که کشورهایی که به طور کامل تعطیل هستند، به طور متوسط ۲۵% کاهش تقاضای انرژی در هفته را تجربه می‌کنند و کشورهایی که جزیی‌تر تعطیل شده‌اند به طور متوسط ۱۸% کاهش دارند.
در این زمینه، IEA بر روی آوردن داده‌ها، تجزیه و تحلیل‌ها و راه حل‌های دنیای واقعی متمرکز شده است تا دولتها را در جهت یابی چالش‌ها و ایجاد سیستم های انرژی ایمن و پایدار راهنمایی کند.
طبق این گزارش، تقاضای انرژی تحت تأثیر برنامه‌های کشورها برای مقابله با ویروس کرونا بطرز چشم‌گیری کاهش یافته است. در مجموع، تقاضای جهانی انرژی، در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰، به میزان ۳.۸ درصد کاهش یافته است. طبق برآورد آژانس، شوک ناشی از ویروس کرونا بر تقاضای انرژی، در هفتاد سال گذشته (از بعد از جنگ جهانی دوم) بی سابقه بوده به‌طوری‌که، میزان تقاضا شش درصد کاهش خواهد داشت.
تقاضای جهانی انرژی در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سه ماهه اول سال ۲۰۱۹ به میزان ۳٫۸% کاهش یافته است و بیشترین تأثیرات در ماه مارس با اعمال اقدامات قرنطینه در اروپا، آمریکای شمالی و جاهای دیگر احساس شد.
تقاضای جهانی زغال سنگ با بیشترین میزان افت مواجه شد که در مقایسه با سه ماهه اول سال ۲۰۱۹ تقریبا ۸ درصد کاهش یافت. سه دلیل برای توضیح این افتادگی همگرا بودند. چین با داشتن اقتصادی بر پایه زغال‌سنگ در سه ماهه اول ۲۰۲۰ به شدت درگیر بیماری کورونا بود و از طرفی گاز ارزان و رشد مداوم در منابع تجدیدپذیر باعث شد که تقاضای زغال سنگ به چالش کشیده شود.
تقاضای نفت نیز به شدت تحت تأثیر قرار گرفت و در سه ماهه اول ۲۰۲۰ تقریبا ۵% کاهش یافت. تا پایان ماه مارس، فعالیت حمل و نقل جاده ای جهانی تقریباً ۵۰% و حمل و نقل هوایی ۶۰% زیر میانگین سال ۲۰۱۹ بود. تأثیر این بحران همه‌گیر بر تقاضای بنزین، به طور متوسط در حدود ۲% بود.
به عنوان یک نتیجه از اقدامات قرنطینه، تقاضای برق به طور قابل توجهی کاهش یافته است. تقاضای برق در دوره تعطیلی کامل در چندین کشور ۲۰ درصد یا بیشتر کاهش یافته است، زیرا میزان افزایش تقاضای مسکونی در مقایسه با کاهش فعالیتهای تجاری و صنعتی بسیار کمتر است. کاهش تقاضای برق، همچنین از عوامل اصلی افت تقاضا برای گاز طبیعی (۵ درصد) است.
با این وجود، انرژی‌های تجدید پذیر از رشد مثبت (حدود ۱ درصد) برخوردار هستند. این امر ناشی از کاهش هزینه‌های بهره‌برداری، دسترسی ترجیحی نسبت به سایر سیستم‌های توان و شروع به کار پروژه‌های جدید که در سال ۲۰۲۰ وارد مدار می‌شوند است. با اینحال، به دلیل کاهش فعالیت‌ها در بخش حمل و نقل، پیش‌بینی می‌شود شاهد کاهش تقاضا برای سوخت‌های زیستی باشیم.
تأثیر کووید۱۹ بر تقاضای انرژی در سال ۲۰۲۰ بیش از هفت برابر بیشتر از تأثیر بحران مالی سال ۲۰۰۸ بر تقاضای جهانی انرژی خواهد بود. همه سوخت‌ها در سال ۲۰۲۰ تحت تأثیر قرار می گیرند:
تقاضای نفت می تواند به طور متوسط در طول سال ۲۰۲۰ به میزان ۹% یا ۹ میلیون بشکه در روز کاهش یابد و مصرف نفت را به سال ۲۰۱۲ برگرداند.
تقاضای زغال سنگ می‌تواند ۸ درصد کاهش یابد ، زیرا بخش عمده تقاضا برای برق در طول سال ۵% کمتر خواهد بود.
با کاهش تقاضا در کاربردهای انرژی و صنعت، کاهش تقاضای گاز در کل سال نسبت به سه ماهه اول آن بسیار بیشتر می‌شود.
تقاضای انرژی هسته ای نیز به دلیل کاهش تقاضای برق کاهش می یابد.
رشد اخیر ظرفیت تجدیدپذیرها و نیز برخی از پروژه های جدید آنلاین در سال ۲۰۲۰، باعث افزایش تولید می‌شود. طبق برآورد ما برای سال ۲۰۲۰ ، تقاضای جهانی برق ۵% کاهش می یابد و در برخی مناطق نیز ۱۰% کاهش خواهد یافت.
طبق پیش‌بینی آژانس، میزان انتشار جهانی CO2 ، در سال ۲۰۲۰، هشت درصد کاهش می‌یابد. این کاهش تقریباً معادل ۲.۶ گیگاتن است. به عبارت دیگر، انتشار به سطح ده سال گذشته (سال ۲۰۱۰) برمی‌گردد.
طی یک قرن گذشته، تاکنون هیچ جنگ، رکود اقتصادی یا بیماری فراگیر جهانی به اندازه کووید ۱۹ چنین اثری بر سطح تولید گاز دی‌اکسیدکربن، نداشته است. این میزان کاهش، شش برابر کاهش ناشی از آخرین رکود در سال ۲۰۰۹ (بحران مالی) است.
با اینحال، پس از کاهش انتشار در دوره‌های قبل همواره رشد انتشار بیش از میزان کاهش بوده است. در این مورد هم ممکن است این اتفاق بیافتد مگر آنکه سرمایه‌گذاری برای توسعه زیرساختهای انرژی، بیش از گذشته، معطوف به فناوری‌های پاکتر شود.
مترجم: فاطمه فولادی
منبع: آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)
کارشناس فنی شرکت مهندسی آسیا وات ،تحصیلات: کارشناسی ارشد مهندسی سیستم‌های انرژی از دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی مهندسی مکانیک از دانشگاه صنعتی خواجه نصیر‌الدین طوسی حوزه‌های تخصصی و کاری: بهینه‌سازی انرژی سیستم‌های تولید همزمان، مدلسازی و تحلیل سیستم‌های انرژی، مدیریت کربن در صنایع و نیروگاهها، انرژی‌های نو از قبیل انرژی بیومس و انرژی خورشیدی، تولید ماده و انرژی از بیومس، بهینه‌سازی جریان اگزرژی در سیستم‌های انرژی
کارشناس فنی شرکت مهندسی آسیا وات، کارشناسی ارشد مهندسی سیستم‌های انرژی از دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی مهندسی مکانیک از دانشگاه صنعتی خواجه نصیر‌الدین طوسی حوزه‌های تخصصی و کاری: بهینه‌سازی انرژی سیستم‌های تولید همزمان، مدلسازی و تحلیل سیستم‌های انرژی، مدیریت کربن در صنایع و نیروگاهها، انرژی‌های نو از قبیل انرژی بیومس و انرژی خورشیدی، تولید ماده و انرژی از بیومس، بهینه‌سازی جریان اگزرژی در سیستم‌های انرژی
