مدیریت مصرف مجموعه ای از روشها و راهکارهایست که به منظور صرفه جویی انرژی به کار گرفته می شود. عبارت مدیریت مصرف انرژی در مفهوم عام خود در برگیرنده همه اشکال و انواع انرژی می باشد. با اين حال به دليل وسعت کاربرد انرژي الکتريکي در زندگي بشر که ناشي از مزاياي متعدد آن مي باشد، قسمت عمده فرآيندهاي مديريت مصرف، مرتبط با مديريت مصرف انرژي الکتريکي مي باشد. مي توان گفت که مديريت مصرف شامل برنامه ريزي، اجرا و نظارت بر آن قسمت از فعاليت هاي مرتبط با برق است که بر مصرف برق تاثير مي گذارد و سبب ايجاد تغييرات مطلوب در شکل بار، الگوي زماني مصرف و ميزان مصرف انرژي مي گردد.
منظور از مدیریت انرژی، کاهش میزان مصرف حامل های انرژی و هزینه های انرژی با توجه به موقعیت جغرافیایی، پارامترهای فنی، اقتصادی و زیست محیطی در مصرف کننده نهایی نظیر ساختمان، مجتمع ساختمانی و یا محوطه های اداری، آموزشی و … است.
اندازه گیری و ممیزی انرژی
مرحله نخست مدیریت انرژی ، شناخت وضعیت موجود و ساختار فعلی مصرف انرژی است که این مرحله موسوم به ممیزی انرژی بوده و از مراحل مختلفی تشکیل شده است.
ممیزی انرژی قلب مدیریت انرژی بوده و تحلیل مصارف فعلی انرژی، شناسایی گلوگاه های مصرف انرژی و عارضه یابی آنها، ارایه راهکارها و درمان عارضه های مصرف انرژی ساختمان در این مرحله انجام می شود.
بعد از شناسایی راهکارها، نقشه اجرای راهکارها تکمیل شده و بر اساس معیارهای فنی و اقتصادی، راهکارهای مدنظر انجام می پذیرد که این مرحله، مرحله دوم مدیریت انرژی است.
اين راهکارها معمولا به سه گروه تقسيم مي شوند :
گروه اول – روشهايي هستند كه هزينه اي نداشته باشند مثل استفاده درست از وسايل و دستگاهها و مراقبت و نگهداري از آنها .
گروه دوم – روشهايي هستند كه هزينه دارند اما اين هزينه ها چندان زياد نيست (روشهاي كم هزينه ) مانند تعمير و نگهداري وسايل ، اندازه گيري ميزان مصرف انرژي و نظارت بر تغيير مصرف هر دستگاه ،
گروه سوم – روشهاي پر هزينه هستند . در اين روشها بايد تغييرات اساسي جهت بهبود مصرف انرژي در دستگاهها ، تاسيسات و ساختمانها بوجود آورد
ہہ
در مرحله سوم، ارزیابی اثرات راهکارها، میزان ماندگاری و اثربخشی آنها بر وضعیت مصرف انرژی با استفاده از روش های متداول ارزیابی، اعتبار سنجی و تأیید انجام می گیرد که در واقع این مرحله میزان موفقیت مدیریت انرژی در کوتاه مدت و بلند مدت را بیان می کند.
عباراتی نظیر مدیریت انرژی، بهینه سازی انرژی و صرفه جویی انرژی اغلب به جای یکدیگر و با معانی یکسان بکار گرفته می شوند. در صورتی که این مفاهیم با یکدیگر متفاوت هستند و مدیریت انرژی در حکم چتری است که مفاهیم زیرین را تحت پوشش خود می دهد:
بهینه سازی انرژی: بکارگیری کارآمدترین فنآوری ها به منظور حصول به یک دستآورد مشخص که در بیشتر موارد منجر به کاهش مصرف انرژی می شود.
صرفه جویی انرژی: عبارت است از کاهش مصرف انرژی از طریق انجام یک عمل مشخص (برای نمونه خاموش کردن چراغ هنگامی که روشنایی مورد نیاز نیست).
تعیین تعرفه انرژی: یعنی تعیین اقتصادی ترین منبع انرژی بر حسب نوع فعالیت.
گزینش نوع مناسب انرژی: یعنی بکارگیری اقتصادی ترین منبع انرژی بر حسب نوع فعالیت.
اگرچه مدیریت انرژی، یکی از ضروری ترین هسته های مدیریت یک سازمان می تواند در نظر گرفته شود، لیکن در ایران به دلایل مختلفی نظیر قیمت پایین حامل های انرژی، دولتی بودن سازمان های بزرگ و نداشتن دانش فنی، تخصص و مهارت، اهمیت چندانی پیدا نکرده است. منظور از واحد مدیریت انرژی، واحدي در مؤسسات صنعتي است كه مجموعه عملياتي شامل شناخت ميزان و نحوه مصرف حامل هاي انرژي، ثبت اطلاعات مربوطه و تعيين و اجراي راهكارهاي لازم جهت كاربرد بهينه انرژي را بر‌عهده دارد.
