تغییرات کلیدی در استاندارد بین‌المللی سیستم مدیریت انرژی (قسمت دوم)

تغییرات مختص مدیریت انرژی

۱-۳- دامنه کاربرد (بند ۴-۳)
• واضح است که انواع انرژی در محدوده دامنه کاربرد و مرز سیستم مدیریت انرژی نباید حذف شود.
• سازمان‌ باید اطمینان حاصل نماید که دارای اختیارات لازم به منظور کنترل کارایی انرژی، کاربری انرژی و مصرف انرژی در محدوده دامنه کاربرد و مرزهای سیستم مدیریت انرژی است.

۲-۳- بازنگری انرژی (بند ۶-۳)
تفاوت عمده بازنگری انرژی در این دو نسخه مرتبط با کاربری‌های بارز انرژی (SEUs) است. منطبق با ویرایش ۲۰۱۸ سازمان باید برای هر کاربری بارز شناسایی شده، متغیرهای مرتبط و عملکرد انرژی جاری را تعیین کرده و افراد اثرگذار بر آن را شناسایی نماید. بر اساس این نسخه، تأکید دقیقی بر نوع کاربری‌ها نشده و لذا می‌تواند به صورت تجهیزات، تأسیسات (مجموعه‌ای از تجهیزات)، فرآیندها یا سیستم‌ها انتخاب گردد. این در حالی است در نسخه ۲۰۱۱ با توجه به استفاده از حرف ربط « و » در جمله مربوطه، می‌توان برداشت کرد که تعیین متغیرهای مرتبط در تمامی انواع کاربری از تجهیز تا سیستم الزامی است.

۳-۳- شاخص‌های عملکرد انرژی (بند ۶-۴)
برخی اصلاحات شامل موارد ذیل است:
• شاخص‌های عملکرد انرژی باید سازمان را به نمایش و اثبات بهبود عملکرد انرژی قادر نماید.
• وقتی سازمان دارای داده‌هایی است که حاکی از اثرگذاری بارز متغیرهای مرتبط بر عملکرد انرژی است، این داده‌ها باید در ایجاد شاخص(های) عملکرد انرژی مناسب در سازمان لحاظ گردد تا سازمان از تناسب شاخص(های) عملکرد انرژی با اهداف خود اطمینان حاصل نماید. این موضوع به صورت مستقیم به مفهوم نرمالسازی در استاندارد و امکان مقایسه عملکرد انرژی در شرایط معادل و یکسان اشاره دارد.
• لازم است تا مقدار/ مقادیر عددی شاخص(های) عملکرد انرژی به عنوان مستندات سیستم، ثبت و نگهداری شود.

۴-۳- خطوط مبنای انرژی (بند ۶-۵)
تغییرات قابل توجه شامل موارد زیر است:
• جایی که سازمان دارای داده‌هایی است که حاکی از اثرگذاری بارز متغیرهای مرتبط بر عملکرد انرژی است، سازمان باید نرمالسازی شاخص(های) عملکرد انرژی و خطوط مبنای متناظر را به منظور بررسی تغییرات عملکرد انرژی، اعمال نماید.
• در این استاندارد از تعاریف جدید برای اصطلاحات static factor (عامل ثابت)، relevant variable (متغیر مرتبط) و normalization (نرمالسازی) (بندهای ۳-۴-۸ الی ۳-۴-۱۰) استفاده شده است.
• “در صورت وجود تغییرات اساسی در عوامل ثابت”، خط مبنای انرژی باید مورد بازنگری قرار گیرد. در نسخه ۲۰۱۱ به جای استفاده از اصطلاح کامل‌تر عامل ثابت به تغییرات عمده در فرآیند، الگوهای عملیاتی یا سیستم انرژی اشاره شده بود.

۵-۳- طرح‌ریزی برای جمع‌آوری داده‌های انرژی (بند ۶-۶)
این اصطلاح جایگزین energy measurement plan (طرح اندازه‌گیری انرژی) در نسخه ۲۰۱۱ استاندارد است. نکات اضافه شده شامل موارد زیر است:
• نسخه جدید به صراحت بیان می‌کند که “داده‌های لازم به منظور پایش مشخصه‌های کلیدی باید در این طرح، مشخص شده و روش و تناوب جمع‌آوری و ثبت داده‌ها باید تعیین گردد.”
• محدوده داده‌هایی که نیاز به جمع‌آوری آن احساس می‌شود، به صراحت مشخص شده است: داده‌هایی که باید جمع‌آوری (یا در صورت لزوم از طریق اندازه‌گیری حاصل شود) و به عنوان مستندات، ثبت گردد شامل موارد زیر است:
متغیرهای مرتبط با کاربری‌های انرژی بارز؛
مصرف انرژی در کاربری‌های انرژی بارز و سازمان؛
شرایط عملیاتی مربوط به کاربری‌های انرژی بارز؛
عوامل ثابت (در صورت لزوم)؛
داده‌های مشخص شده در طرح‌های اقدام.
• طرح جمع‌آوری داده‌های انرژی باید در فواصل زمانی معین مورد بازنگری قرار گیرد و در صورت نیاز به‌روزرسانی شود.

۶-۳- بهبود مستمر (بند ۱۰-۲)
مفهوم ضمنی بهبود مستمر همواره در تمامی استانداردهای سیستم مدیریت از طریق اتکای آن‌ها بر چرخه PDCA وجود داشته است؛ اگرچه در استاندارد اولیه سیستم مدیریت انرژی، بندی جداگانه به منظور بررسی این موضوع در نظر گرفته نشده بود.
بر اساس تغییرات جدید، سازمان باید تناسب، کفایت و اثربخشی سیستم مدیریت انرژی خود را به صورت مستمر بهبود بخشد. با توجه به آن که میزان بهبود در عملکرد انرژی، یکی از معیارهای کمی بررسی میزان اثربخشی سیستم مدیریت انرژی است، سازمان همچنین باید بهبود مستمر در عملکرد انرژی را به صورت عددی و از طریق مقادیر بهبود یافته شاخص‌های عملکرد انرژی به اثبات رساند. شایان ذکر است که مطابق با پیوست استاندارد، بهبود عملکرد انرژی می‌تواند از طریق انجام اقدامات در کاربری‌های انرژی بجز موارد بارز شناسایی‌‌شده حاصل گردد که در این صورت اندازه‌گیری عملکرد انرژی از طریق تعیین شاخص‌های عملکرد و ترسیم خطوط مبنای انرژی در این مرزها، به منظور تعیین میزان عددی این بهبود و اثبات آن الزامی است.
در زمینه بهبود مستمر، توقع آن است که بهبود به صورت دوره‌ای در طول زمان اتفاق افتد؛ اگرچه نرخ، مقدار و مقیاس زمانی اقداماتی که این بهبود مستمر را پشتیبانی می‌کنند، می‌تواند توسط سازمان و بر اساس عوامل مختلف مانند فضای سازمان، عوامل اقتصادی و سایر شرایط مشخص گردد. شایان ذکر است که دستیابی به بهبودها بر پایه اولویت‌های سازمان استوار است.